Linux işletim sistemi, açık kaynaklı yazılım olarak geliştirilen ve dünya genelinde geniş bir kullanıcı kitlesi tarafından tercih edilen işletim sistemidir. 1980'li yıllarda Bilgisayar ve yazılım teknolojilerinde yaşanan gelişmeler eşliğinde işletim sistemi kavramı da hayatımıza girmeye başladı. Her yeni teknolojide olduğu gibi bu alanda da ilk çıkan işletim sistemi ürünleri yüksek ücretli olduğu için herkes tarafında ulaşılması oldukça zordu. İşte bu durumu göz önünde bulunduran ve alanında uzman bazı yazılımcı toplulukları hem kendilerini geliştirmek hem de ihtiyacı olan kişilerin kolayca ulaşarak ücretsiz bir şekilde faydalanabilmesi için kendi açık kaynak kodlu işletim sistemlerini geliştirmeye başladılar. 1991 yılında Linus Torvalds tarafından geliştirilmeye başlanan Linux işletim sistemi, özgür ve açık kaynaklı olduğu için dünya genelinde birçok geliştirici tarafından katkı sağlanmış ve hızla büyümüştür.
İlk meyvelerini bu gelişmeler eşliğinde veren Unix/Linux sektörü ilerleyen yıllarda internet sitelerinin yaygınlaşması ile daha hızlı, özelleştirilebilir ve uygun maliyetli hizmet sağlamak isteyen veri merkezleri tarafından yoğun bir şekilde kullanılmaya başlanmış ve bu sektörde en büyük pazar payına sahip işletim sistemi olmuştur. Ayrıca yine bu sektörden gelen kullanıcı deneyimi ile ilgili veri akışı, bağışlar ve yazılımcı ilgisi ile ekosistem giderek daha da büyümeye başlamış ve gönüllü çalışma toplulukları yanında IBM alt şirketi olan REDHAT, Amazon Alt şirketi olan APACHE SF, ORACLE gibi dünya devi kurumsal yazılım firmaları kendi Linux dağıtımları ile piyasada yer almaktadırlar.
Günümüze kadar daha çok veri merkezlerinde sunucu sistemlerinde kullanılan ve belli bir uzmanlık gerektiren bu sistem son yıllarda yazılım teknolojileri ( yapay zeka, büyük veri, blockchain, siber güvenlik...) alanında yaşanan gelişmeler sayesinde daha geniş kitleler tarafından bilinmeye ve kullanılmaya başlanmıştır.
Masaüstü sürümlerinin yaygınlaşması ve bilgisayarlarımıza kurduğumuz bir çok programın artık internet üzerinden ücretsiz yada çok uygun fiyatlarla erişilebilir hale gelmesi ile son kullanıcıların kişisel kullanımı içinde oldukça cazip hale gelen linux sistemler günlük kullanım amacıyla internette gezinme, ofis işleri, yazılım geliştirme, çizim ve hesaplama gibi bir çok işlem için rahatlıkla kullanılabilir hale gelmiştir.
Günümüzde Linux için geliştirilen uygulama sayısı diğer ücretli sistemler için geliştirilen uygulama sayısına hızla yaklaşmakta hatta bazı alanlarda geçmektedir.
Kullanım Alanları
Linux işletim sistemleri farklı sürümler ile bir çok alanda kullanıcılara güvenle hizmet etmektedir. Sunucu sistemlerinden gömülü cihazlara, akıllı telefonlardan süper bilgisayarlara kadar çeşitli alanlarda kullanım imkanı bulan ayrıca, mobil cihazlar, masaüstü bilgisayarlar, ağ cihazları, bulut altyapıları, akıllı cihazlar ve IoT (nesnelerin interneti) cihazları için de tercih edilir.
Linux, yazılım sektörüne de birçok avantaj sunar. Açık kaynaklı olması, geliştiricilerin yazılımın kaynak koduna erişmesine ve katkı sağlamasına izin verir, böylece hızlı gelişim ve iyileştirmeler mümkün olur. Stabil ve güvenilir yapısı sayesinde sunucu sistemlerinde tercih edilirken, esnek ve özelleştirilebilir yapısıyla farklı cihazlar için uygun bir seçenektir.
En Çok Kullanılan Linux İşletim Sistemi Dağıtımları
Linux işletim sistemi konusunda bilmeniz gereken en önemli ayrıntı Linux kelimesinin bu alanda üretilen bütün işletim sistemlerine verilen genel bir isim olduğudur. İnternet dünyasında bir çok kişi ve kurum tarafından geliştirilmiş 10 binlerce linux dağıtımı mevcuttur. Kullanım amacına göre birbirlerine karşı çeşitli avantajları bulunsa da piyasa da en çok bilinen ve kullanılan linux dağıtımları aşağıdaki gibidir.
- Ubuntu
- Debian
- Fedora
- Linux Mint
- Manjaro
- Arch Linux
- Open Suse
- Solus
- ZorinOS
- Pardus *
Avantajları
- Açık Kaynak ve Özgür: Linux'un kaynak kodu herkese açıktır ve ücretsiz olarak kullanılabilir.
- Güvenlik: Linux, virüs ve kötü amaçlı yazılımlara karşı daha dayanıklıdır.
- Stabilite: Linux sistemler diğer bir çok işletim sistemine göre çok daha stabildir.
- Özelleştirme: Kullanıcılar, Linux'u ihtiyaçlarına göre özelleştirebilir ve geliştirebilir.
- Tasarruf: Linux işletim sistemleri kaynak tüketimi konusunda son derece tasarruflu oldukları için özellikle eski yada sınırlı kaynaklara sahip cihazlarda rahatlıkla kullanılabilirler.
- Esneklik: Birçok dosya biçimi ve yazılım dilini kolaylıkla açıp çalıştırabilirsiniz.
- Gizlilik: Linux işletim sistemleri sizin bilgilerinizi gizlice toplamaz ve iletmez.
- Ücretsiz: Linux gönüllü yazılımcılar tarafından geliştirilir ve ücretsiz olarak dağıtılır AMA kullanımından memnunsanız ve imkanınız varsa bağış yaparak bu hizmetin gelişmesine daha fazla katkı sağlayabilirsiniz.
Linux, teknoloji dünyasında giderek daha fazla öneme sahip olmaktadır. Bulut bilişim, büyük veri analitiği, yapay zeka ve nesnelerin interneti gibi alanlarda Linux tabanlı çözümler daha fazla kullanılmaktadır. Ayrıca, mobil cihazlarda ve endüstriyel otomasyon gibi alanlarda da Linux'un etkisi artmaktadır. Gelecekte, Linux'un bu alanlarda daha da büyümesi ve gelişmesi beklenmektedir. Kişisel kullanım yoğunluğunu ve internet üzerinden sunulan uygulama sayısındaki artışı da göz önünde bulundurursak Linux İşletim Sistemlerinin gelecek yıllarda çok daha büyük bir pazar payına erişmesi kaçınılmazdır.
Sonuç olarak, Linux işletim sistemi tarihsel gelişimi, geniş kullanım alanları, yazılım sektörüne sunduğu faydalar, avantajları ve gelecek potansiyeli ile teknolojinin öncüsü ve dönüştürücü bir gücü olarak konumlanmıştır. Açık kaynaklı yapısı ve esnekliği, Linux'u modern dünyanın hızla değişen ihtiyaçlarına cevap vermek için ideal bir seçenek haline getirmiştir.